Beıindi qubyr – bul qubyrdyń qımasy dóńgelekten óte jaqsy. Ol sopaqsha, tik buryshty jáne sharshy retinde, ótkir buryshtarymen, sondaı-aq dóńgelek bolady. Bir-birinen túbegeıli erekshelenetin, beıindi qubyrlar bolýy eki jolmen daıyndalýy múmkin (daıyndaýdyń ár túrli tehnologıalary).

Elektrli dánekerlenetin beıindi qubyr

Bul daıyndaý tásili kezinde metal tabaǵy nemese shtrıps (taspa) qajetti nysandaǵy qıma berý úshin beıin ornaqtaryna maıysady. Sodan keıin jigi elektrmen dánekerleý arqyly pisiriledi.

Tutas tartylǵan beıindi qubyr

Qubyrdy dóńgelek qubyrdy deformasıalaý arqyly alady (bul rette ol bolýy múmkin elektrli dánekerleıtin, sondaı-aq tutas tartylǵan). Bul rette metaldyń deformasıasy temperatýralyq áser etý kezinde ne onsyz júrgizilýi múmkin:

• qyzdyrylǵan metalmen – ystyqtaı deformasıalanǵan qubyrlar;
• metal qyzdyrýsyz – sýyqtaı deformasıalanǵan qubyrlar.

Beıindi qubyrlardyń artyqshylyqtary

Suryptamanyń alýan túrli, qıma nysany boıynsha da, mólsheri boıynsha da. Bul qajetti ólshemdi dál tańdaýǵa múmkindik beredi. Joǵary beriktik sıpattamalary- sozylý, syǵylý, ıilý, buralý. Osy tehnıkalyq sıpattamalarymen qubyrlar beıindi is júzinde kem túspeıdi shvelerge jáne qostavrǵa, biraq olardan metal konstrýksıasyn qurýǵa ońaı – olarǵa basqa elementter ońaı bekemdeý, jazyq alańdary bar (dóńgelek qubyrlardan aıyrmashylyǵy). Olardyń jabyq beıini bar, ıaǵnı, asa estetıkalyq. Onyń ústine ishinde qosymsha qorǵaýsyz symdy ótkizýge bolady.

Beıindi qubyrlar paıdalaný salasy

Beıindi qubyrlar suıyqtyqtar men gazdar tasymaldaýǵa paıdalanylmaıdy dep mindetti túrde aıtýǵa bolady. Negizinen beıindi qubyrlar qurylys jáne basqa da keıbir sektorlarda paıdalanylady, onda konstrýksıasyn daıyndaý úshin qajet:

• túrli qurylystardyń, qurylys qańqalaryn, jarnamalyq qalqandardy jáne t. b. qańqalardy qurýǵa arnalǵan. Qazir negizinen qańqaly qurylysqa dál beıindi qubyrlar paıdalanylady;
• tutqalardyń, baspaldaq, sharbaq jáne t. b daıyndaýǵa arnalǵan.;
• qańqa retinde jıhaz daıyndaý kezinde;
• ár túrli turmystyq aspaptar daıyndaý kezinde;
• avtokólik jasaýda avtomobıl jaqtaýlaryn daıyndaýda.

Beıindi qubyrlardyń túrleri

Negizgi jikteý týraly –daıyndalý tásili boıynsha maqala basynda aıtyldy. Munda olardyń óndiris tásilinde negizdelgen beıindi qubyrlardyń jalpy tizimin keltireıik:

• elektr dánekerleıtin;
• elektr dánekerleıtin sýyq deformasıalanatyn;
• sýyq deformasıalanatyn;
• elektr dánekerleıtin ystyq deformasıalanatyn;
• ystyq deformasıalanatyn.

Eń jıi paıdalanylatyn tikburyshty jáne sharshy qubyrlar, daıyndalýy asa qarapaıym. Qubyrlardyń sol nemese basqa túrin naqty paıdalaný jobamen anyqtalady, barlyq derekterdi eskere otyryp, – júkteme, montajdaý kúrdeliligi, quny jáne t. b. Geometrıasy boıynsha beıindi qubyrlar bolady:

• sopaqsha;
• ótkir buryshtarymen tikburyshty;
• dóńgelengen buryshtarmen tikburyshty;
• ótkir buryshtarymen sharshy;
• dóńgelengen buryshtarmen sharshy.

Daıyndaý metaly boıynsha:

• Elektr dánekerlenetin qubyrlar – St2 jáne St4 qyshqylsyzdanýdyń barlyq nysandary, St08kp, St10, St10ps, St20.
• Sýyq deformasıalanatyn jáne ystyq deformasıalanatyn – St10, St20, St35, St45.

konstrýksıa jaýapkershiligne baılanysty, onda beıindi qubyrlar paıdalanylady, olar eki sanattan tańdalady:

• A –mehanıkalyq qasıetterin tekserýmen;
• B –bolattyń mehanıkalyq qasıetteri men hımıalyq quramyn tekserýmen.

Beıindi qubyrlarǵa paıdalanylatyn standarttar

• MEMST 13663-86 – negizgi MEMST, onda beıindi bolat qubyrlardyń kez kelgen túrine qoıylatyn tehnıkalyq talaptar bar.
• MEMST 8645-68 –tik buryshty qubyrlarǵa qoıylatyn tehnıkalyq talaptar.
• MEMST 8639-82 –sharshy qubyrlarǵa qoıylatyn tehnıkalyq talaptar.
• MEMST 8642-68 –sopaqsha qubyrlarǵa qoıylatyn tehnıkalyq talaptar.

Beıindi qubyrlardyń úlgi ólshemderi

Joǵaryda biz jazǵan bolatynbyz, osyndaı ılemniń biri – úlgi ólshemderiniń sanynyń kóp bolýy. Sondyqtan tómende eń qajetti beıindi qubyrlardyń suryptamasy týraly aıtamyz– tikburyshty jáne sharshy.

Tik buryshty bolat qubyrlarǵa arnalǵan

• eń tómengi qımasynyń ólshemderi – 15h10 m
• maksımaldy – 230 h100 m jáne 196h170 m;
• qabyrǵalarynyń qalyńdyǵy – 1 – 20 m.

Eń joǵary qubyr uzyndyǵy – 12 000 m.

belgileý mysaly
90h40h4h6000 MEMST 8465-68
     A 20 MEMST 13663-86 

Osy belgiden túsinýge bolady, bul qubyrdyń syrtqy ólshemderi 90h40 m, qabyrǵa qalyńdyǵy 4 m jáne uzyndyǵy 6000 m , bolat tańbasy 20, A toby MEMST 13663-66

Eger qubyr ólshenbeıtin uzyndyqta bolsa, onda belgileý uzyndyǵy kórsetilmeıdi.

belgileý mysaly
90h40h4 MEMST 8465-68
  A 20 MEMST 13663-86

Sharshy bolat qubyrlarǵa arnalǵan

• eń tómengi qımasynyń ólshemderi – 10h10 m
• maksımaldy – 180 h180 m;
• qabyrǵalarynyń qalyńdyǵy – 1 – 14 m.

Eń joǵary qubyr uzyndyǵy – 12 000 m.

belgileý mysaly
60h60h3h6000 MEMST 8639-82
      A 20 MEMST 13663-86

Osy belgiden túsinýge bolady, bul qubyrdyń syrtqy ólshemderi 60h60 m, qabyrǵa qalyńdyǵy 3 m jáne uzyndyǵy 6000 m , bolat tańbasy 20, A toby MEMST 13663-66

Tik buryshty qubyr mysalynda uqsas, eger qubyr ólshenbeıtin uzyndyqta bolsa, onda belgileý uzyndyǵy kórsetilmeıdi.

belgileý mysaly
60h60h3 MEMST 8639-8
 A 20 MEMST 13663-86