Budyrly tabaq– tabaqty ılem túri, onda shyǵyńqy sýret bar. Ystyqtaı ılemdeý tásilimen júrgiziledi. Osy ılemge qoıylatyn talaptar MEST 8568-77 retteledi. Ony daıyndaý úshin paıdalanylady kómirtekti bolat tańbalary – St0—St3, hımıalyq quramy MEMST 380-94 talaptaryna sáıkes kelýi tıis. Budyrly tabaq sýretniń birneshe túri bar. Eń kóp taralǵan – shyǵyńqy (budyr) tik buryshpen bir-birine ornalasady.
Budyrly tabaqtyń artyqshylyqtary
Budyr bolat tabaqtar ár túrli óndiristik nysandarda (sehtarda, sheberhanalarda jáne t. b.) beti retinde paıdalanady, ol boıynsha adamdar júredi. Bul baspaldaq satylar men alańdar, ótkelder jáne t. b. bolýy múmkin. Budyr bolýynyń arqasynda joǵary tirkeletin qasıetteri qamtamasyz etiledi, yqtımaldyǵy aıaq kıimniń syrǵanaýyn barynsha azaıtý, demek, personaldyń qaýipsizdiginiń joǵary deńgeıin qamtamasyz etý.
Bolat budyrly tabaqtyń suryptamasy
Budyr tabaq qalyńdyǵy 2,5 – 12 m, uzyndyǵy 1400-8000 m jáne eni 600-2200 m. Budyr bıiktigi keminde 0,5 m bolýy tıis. Uzyndyǵy jáne eni gradasıasy boıynsha -50 m. Budyr tabaqqa baılanysty qalyńdyǵymen ılem oramda nemese tabaqta jetkiziledi (bólshekterdiń bólikterin budyrlaý bet bir jaǵyna árqashan jaǵylady). Budyr sharshy metr qalyńdyǵy men massasy MEMST 8568-77 sáıkes quraıdy:
Jasymyqty budyr |
||
Tabaq qalyńdyǵy (budyr bıiktigin eseptemegende), m |
Budyr negiziniń eni, m |
Tabaq salmaǵy 1m2, kg |
| 2,5 | 3,6 | 21,0 |
| 3 | 4 | 25,1 |
| 4 | 4 | 33,5 |
| 5 | 5 | 41,8 |
| 6 | 5 | 59,0 |
| 8 | 6 | 66,0 |
| 10 | 6 | 83,0 |
| 12 | 6 | 99,3 |
Romb budyry |
||
Tabaq qalyńdyǵy (budyr bıiktigin eseptemegende), m |
Budyr negiziniń eni, m |
Tabaq salmaǵy 1m2, kg |
| 2,5 | 5 | 21,0 |
| 3 | 5 | 25,1 |
| 4 | 5 | 33,5 |
| 5 | 5 | 41,8 |
| 6 | 5 | 59,0 |
| 8 | 5 | 66,0 |
| 10 | 5 | 83,0 |
| 12 | 5 | 99,3 |
Ilemniń basqa da túrleri retinde budyrly tabaq ólsheý uzyndyǵyna, eselik ólsheý uzyndyqty jáne jáne ólshenbeıtin uzyndyqty jasalýy múmkin. Daıyndalý dáldigi boıynsha bul ılem keıde joǵary (A) jáne qalypty (B) dáldikte bolady. MEMST 8568-77 sáıkes budyr tabaǵy- eki túri sýreti bolýy múmkin: romb budyry jáne jasymyq budyry. Romb budyry toǵysatyn belgili bir buryshpen tikeleı qadam syzyǵy 25-70 m. Bildiredi. Jasymyq budyry kezinde jasymyq (sopaqsha) nysany bar, bir-birine 900 buryshpen ornalasqan. Olardyń arasyndaǵy qashyqtyq 25-30 m quraıdy.
Bolat budyrly tabaqty qoldaný
Bolat budyrly tabaqty syrǵanaýǵa qarsy betin qurý úshin, adamdardyń, ornalasqan jerlerde jaraqat qaýiptiligin tómendetý úshin keńinen qoldanylady. Bul, negizinen, ónerkásiptik maqsattaǵy nysandary. Bul satylar, ótkelder, traptar, kópirler jáne t. b. bolýy múmkin. Beriktigi, joǵary korrozıalyq beriktigi jáne aıazǵa tózimdiligi arqasynda bolat budyrly tabaq úı-jaılar ishinde jáne syrtynda paıdalanylýy múmkin.
Sondaı-aq, bul ılem túri jazyqtyqty nyǵaıtý úshin sylaq jumystary aldynda qurylysta, sondaı-aq ár túrli ýchaskelerdiń qorshaýlarǵa paıdalanylady. Budyrly tabaq baılanysty onyń joǵary estetıkalyq tartymdylyǵyn, túrli óndiristik obektiler syrtqy betterin jasaý úshin paıdalanylady. Osyndaı tabaq sondaı-aq ydys jasaýǵa paıdalanady. Budyr bolýdyń arqasynda ol joǵary qattylyǵy bar jáne qosymsha qattylyq talap etpeıdi.
Bolat aýla kompanıasy tanymal óndirýshilerden budyrly bolat tabaq túrin usynady: Rýsskaıa gorno-metallýrgıcheskaıa kompanıa, ArselorMıttal, Metaloınves, Obedınennaıa metallýrgıcheskaıa kompanıa, EvrazHoldıń jáne Severstál.
