Metal ıleminiń túri, sýyq ılemdeý ádisimen alynady, metal qyzdyrýsyz). Daıyndama retinde ystyqtaı ılemdelgen tabaqtar paıdalanady. Osy ılem úshin ádettegi kómirtekti bolat, joǵary kómirtekti (St08ps, St08kp, St10kp, St10ps, St15ps, St15kp, St20ps, St20kp, St25, St30, St35, St40, St45) jáne tómen qospalanǵan 20H, 40H, 09G2S alady.
Sýyqtaı ılemdelgen tabaqty shyǵarý kezinde normatıvtik qujattarmen reglamentteledi (olar týraly tómende), braq kez kelgen jaǵdaıda myna parametrder kórsetilgen:
- bolattyń hımıalyq quramy;
- geometrıalyq ólshemderi (uzyndyǵy, eni, qalyńdyǵy), sondaı-aq nomınaldan aýytqý (buıymnyń salmaǵy úlken ról atqaratyny mańyzdy);
- jıekteriniń túri.
Sýyqtaı ılemdelgen tabaqtyń artyqshylyqtary
Osy metal ıleminiń artyqshylyqtary týraly aıtqanda,sýyqtaı ılemdelgen tabaqty ystyqtaı ılemdelgen tabaqpen salystyrýy bar, olardyń aıyrmashylyǵyn bilı kerek.
S/ı metaldyń baǵasy
Ystyqtaı ılemdelgen tabaq birdeı geometrıalyq parametrleri kezinde arzanyraq. Bul sýyqtaı ılemdelgen tabaq úshin daıyndama bolyp tabylady- ony aldymen arnaıy eritindide óńdeıdi, qyryn alyp tastaý úshin, sodan keıin kerekti mólsherge sýyq ılemdeıdi.
Beriktik sıpattamalary
Sýyqtaı ılemdelgen tabaqtyń joǵary beriktik sıpattamalary bar, sonymen qatar, s/ı bolat tabaq óndirý kezinde, qosymsha qysýy bar.
Geometrıalyq ólshemderiniń dáldigi
Mamandar pikirine súıene otyryp, olar sózsiz ekenin málimdeıdi geometrıalyq parametr dáldigi sýyqtaı ılemdelgen tabaqta ystyqtaı ılemdelgen tabaqqa qaraǵanda joǵary.
Jazyqtyqtyq
Ystyqtaı tabaq sýyǵan kezde termıalyq kerneýler bastaıdy Sýyqtaı ılemdelgen tabaqta mundaı jaǵdaı ótpeıi. Sondyqtan onyń jazyqtylyǵy jaqsy.
Eń tómengi qalyńdyǵy
Óte mańyzdy kórsetkish salalary úshin, onda salmaǵy úlken ról atqarady. Sýyqtaı ılemdelgen tabaqty ystyqtaı ılemdelgen tabaqta qalyńdyǵy 0,35 m –ge deıin qarsy 0,4 m daıyndaýǵa bolady. Tájirıbede ystyqtaı ılemdelgen tabaqtar 1,8 m juqa bolsa sırek paıdalanady. Qanaǵattanarlyq jazyqtyqtyq betinen áldeqaıda az qalyńdyqta alý tym qıyn. Sýyqtaı ılemdelgen nusqasy úshin praktıkalyq qoldaný salasy 0,5 m. –den bastalady.
Korrozıalyq tózimdilik
Ystyqtaı ılemdelgen tabaq nusqasynda joǵary. Biraq eger tabaqtar sırek qosymsha qorǵaýsyz qoldanatynyn esepke alsaq (eń bolmaǵanda boıaý kómegimen), mundaı artyqshylyqty eleýli ekitalaı dep sanaýǵa bolady.
Sýyqtaı ılemdelgen tabaqtyń túrleri
Sýyqtaı ılemdelgen tabaqtyń bolat tańbasy boıynsha jikteýmen onyń tehnıkalyq sıpattamalaryn bólýge bolady, dáldigi, jalpaqtylyǵy jne jıek túri. Dáldigi boıynsha, MEMST 19904-90 úsh geometrıalyq boıynsha jeke reglamentteledi.
Qalyńdyǵy boıynsha
- qalypty (BT);
- artqan (AT)
- joǵary (VT).
Uzyndyǵy boıynsha
- qalypty (BD);
- artqan (AD)
- joǵary (VD).
Eni boıynsha
- qalypty (BSH);
- artqan (ASH)
- joǵary (VSH).
Jalpaqtyǵy boıynsha
- qalypty (PN);
- jaqsartylǵan (PÝ);
- joǵary (PV);
- asa joǵary (PO).
Jıeginiń túri boıynsha
- kesilgen (O).
- kesilmegen (NO);
Sýyqtaı ılemdelgen tabaqty paıdalaný salasy
Qurylys sektorynda shatyr, qaptaý, qorshaýlar jasaý, irgetas jabyny sýyqtaı ılemdelgen tabaqtarsyz múmkin emes. Joǵary baǵa kúshinde ystyqtaı ılemdelgen tabaqqa qaraǵanda sýyqtaı ılemdelgen tabaq osy salady mańyzdy sırek qoldanylady.
Mashına jasaýda sýyqtaı ılemdelgen tabaqta avtokóliktiń, ushaqtyń, keme qurylysynyń qalyptalǵan bólshekterin jasaýda qoldanady. Elektr tehnıkalyq ónerkásip osy tabaqtardy qoldanady, olardan Elektr tehnıkalyq agregattarǵa ár túrli bólshekter jasaıdy. Sýyqtaı ılemdelgen tabaq profnastıl jáne basqa da beıinder qurýǵa daıyndama.
Sýyqtaı ılemdelgen tabaqqa paıdalanylatyn standarttar
- MEMST 19904-90 Sýyqtaı ılemdelgen tabaq suryptamasy;
- MEMST 9045-93– qalyptaýǵa arnalǵan sýyqtaı ılemdelgen tabaqqa qoıylatyn talaptar;
- MEMST 16523-97 – ádettegi jáne joǵary sapaly bolattan jasalǵan juqa tabaqty ılem;
- MEMST 21427-83 – sýyqtaı ılemdelgen ızotropty elektrli tehnıkalyq bolatqa arnalǵan standart.
Sýyqtaı ılemdelgen tabaqtyń úlgi ólshemderi
Sýyqtaı ılemdelgen tabaq tabaqtarda jáne oramdarda qalyńdyǵy 35 – 5 m, eni 500-2350 m jáne uzyndyǵy 1000 – 6000 m. (oramdaǵy tabaq uzyndyǵy reglamenttelmeıdi). Sýyqtaı ılemdelgen tabaqtyń múmkin bolatyn ólshemderi kestede tómende keltirilgen.
Óshem ataýy |
Ólshemder qatary |
|
Qalyńdyǵy, m |
0,35; 0,4; 0,45; 0,5; 0,55; 0,6; 0,65; 0,7; 0,75; 0,8; 0,9; 1; 1,1; 1,2; 1,3; 1,4; 1,5; 1,6; 1,7; 1,8; 2; 2.2; 2,5; 2,8; 3; 3,2; 3,5; 3,8; 3,9; 4; 4,2; 4,5; 4,8; 5 |
|
Uzyndyǵy, m |
1000; 1100; 1200; 1300; 1400; 1500; 2000; 2200; 2500; 2800; 3000; 3500; 4000; 4200; 4500; 4750; 5000; 5500; 6000 |
|
Eni, m |
500; 550; 600; 650; 700; 750; 800; 900; 950; 1000; 1100; 1200; 1250; 1400; 1450; 1500; 1600; 1700; 1800; 1900; 2000; 2100; 2200; 2300; 2350 |
MEMST 16523-97 sáıkes, sýyqtaı ılemdelgen tabaq qalyńdyǵy, eni jáne uzyndyǵymen belgilenedi (eger tabaq oramda bolmasa), osy ólshemderdiń dáldigi, jalpaqtyq klasy, jıek túri, tózimdilik toptary, betiniń árleý sapasy
belgileý mysaly
VT - ASH - BD - NO - 2h1500h2000 MEMST 19904-90
K270V - 6 II MEMST 16523-89
Osy belgilerden, bul sýyqtaı ılemdelgen tabaq qalyńdyǵy 2 m, eni 1500 m jáne uzyndyǵy 2000 m. Qalyńdyǵy boıynsha joǵary áldigi bar, eni boıynsha artqan jáne uzyndyǵy boıynsha qalypty. Tabaq jıegi kesilmegen, dáldik toby 270-410 kg/m2), 6 sanat, betin joǵary árleýi bar (II).
