Nıkolaı Sopıdı (kommersıalyq dırektor), Metal Kýrer ınternet basylymyna bergen suhbaty

Qazaqstandaǵy metal ılemi naryǵynyń syıymdylyǵy ósip keledi, biraq, táýelsiz treıderlerge ónim satý arttyrýdy jalǵastyrýǵa múmkindik bermeıdi. Jumys nátıjelerin baǵalaı otyryp, Nıkolaı Sopıdı –«Stalnoı Dvor - Astana» saýda kompanıasynyń kommersıalyq dırektory, saýda úılerimen baǵa básekelestigi óte joǵary qalady, al onyń saldarynan olardyń agresıvti saıasaty baǵa túzilýinde jáne satý marjınaldyǵy aıtarlyqtaı tómendedi. Óz pozısıalaryn nyǵaıtý úshin naryqta kompanıa óndirýshilermen jumys múmkindikteri týraly kelissózder júrgizedi. Sonymen qatar, ónim asortımenti damıdy, ol jetkiliksiz nemese saýda úıleri usynystarynda múldem usynylmaǵan.

- Nıkolaı Ivanovıch, Qazaqstanda metal ılemin tutyný qalpyna keltirile me, kompanıada satý kólemin ulǵaıtý kerek boldy ma?

- Ókinishke oraı, joq. Biz ótken jylǵy jaqyn deńgeıge metal ılemin satý kólemin saqtadyq – shamamen 300 myń tonna, bul jekelegen aımaqtarda satýdyń ósýine baılanysty. Biz Shymkente órledik, Almatyda jańa qoıma ashtyq, 2015 jyly ashylǵan jerde fılıaldyń jumysyn damytýdy jalǵastyryp otyrmyz, Aqtóbede, básekelester shoǵyrlaný oryndarynan alshaq orynda. Pavlodarda jáne Qaraǵandyda satý ótken jyldyń deńgeıinde boldy. Óte qatty – 40% - ǵa satý Astanada qysqardy.

- Tómendeý sebebi nede?

- Reseılik kombınattardyń saýda úılermimen básekelestik. Eger satýdy qarastyratyn bolsaq- baǵasy, sapasy, asortımenti, menejerler jumysy, qujattardy resimdeý, tapsyrys súıemeldeý jáne jetkizý bolsa, onda biz barlyq parametrler boıynsha joǵary deńgeıdi ustap turamyz, baǵasy, sońǵy ýaqytta bola bermeıdi.

 Siz túsinesiz ǵoı, básekelesý qıyn, eger Qazaqstan treıderleri úshin kombınattarda satyp alatyn ılem baǵasy saýda úıleriniń qoımadan satýdy júzege asyratyn baǵalarymen kóbinese salystyrmaly bolady. Sol kezde biz kombınattardan neǵurlym qolaıly baǵaǵa satyp alamyz, saýda úıleri bizdiń deńgeıge deıin baǵalardy qarastyrady.

- Al ishki treıderlerde básekelestik bar ma?

- Qazaqstanda usaq saýda kompanıalary qaldy, biraq olardyń sany óte az, jáne biz olarǵa básekelester retinde qaraımyz. Iri táýelsiz treıderler bestigi bar, biraq olar biz úshin seriktester, óıtkeni birdeı jaǵdaılarda jumys isteımiz. Aramyzda salaýatty naryqtyq básekelestik júredi – kimde menejerler jaqsy jumys isteıdi, kompanıa qurylymy jaqsy nemese bıznes-prosester jaqsy jolǵa qoıylǵan.

- Kompanıanyń aǵymdaǵy jyldyń qorytyndysy boıynsha qandaı paıda kútesiz?

- Saýda úıleriniń baǵa belgileýinde basqynshylyq saıasatyna baılanysty satý marjınaldylyǵy aıtarlyqtaı tómendedi, sondyqtan ótken jylǵydan paıda aıtarlyqtaı tómen paıda bolady.

- Búgingi tańda Qazaqstanda birneshe reseı metallýrgıalyq kombınattardyń SÚ bar, kimmen jumys isteý qıyn?

- «EVRAZ Metal Kazahstan» JShS paıda alý úshin baǵyttalǵan táýelsiz treıder retinde jumys isteýge óte yńǵaıly.

«Mechel-Servıs Qazaqstan» JShS bul jyly kem degende, bizdiń oıymyzsha, Qazaqstan surypty ılem naryǵynda aınalymy kemidi. Olarǵa saýda ishki naryqta eksport qaraǵanda tıimdirek.

Biraq jaǵymsyz jaǵdaı ilgeriletetin arqalyq boıynsha keıde týyndaıdy. Bizdiń naryqta «Torgovyı dom MMK-Qazaqstan»-men jumys isteý qıyndaý. Bálkim, bul óndirýshiler kedergisimen baılanysty Magnıtogorsk MK jáne «ArselorMıttal Temirtaý» (AMT), biraq shyǵyndardy úshinshi tarap - táýelsiz treıderler kóteredi.

- Sizdiń kompanıa satyp alý qurylymynda SÚ básekelestik qalaı kúsheıgen?

- Biz sanyn metal ılemin satyp alýdy qysqartýǵa májbúrledik, MMK -de shamamen 3 ese. Biraq EVRAZ jáne AMT –da satyp alýdy arttyrdyq.

- Qazaqstandyq óndirýshiler úı satyp alýshylarǵa qoldaý kórsete me?

- Qazaqstandyq óndirýshilerdiń reseılikterden basty ereksheligi olardyń birde-bireýi ashyq baǵalarmen jumys istemeıdi: usynysqa qol qoıdyń, aqsha tólediń jáne metaldy al. Túpkilikti baǵa jáne qaıta qaraýǵa jatpaıdy. baǵa ary qaraı ósedi nemese tómendeıdi – bul bizdiń máseleler.

- Búgin Reseıde jaýapty saqtaý jaǵdaıynda jumys óte tanymal, osyndaı múmkindikti qarastyrasyz ba? Ol tıimdi bola ma?

- Meninx oıymsha, bul tıimdi jáne básekelestik kúreste kompanıaǵa kómektesedi. Qoımadaǵy ónimniń qory bola otyra jáne naryqtaǵy jaǵdaıdy túsine otyryp, biz jedel satyp alý júrgize alamyz jáne nesıelik júktemeni edáýir tómendetemiz. Biz úshin bul úlken demeý bolady. Biz qazir olardyń óniminiń barlyq suryptamasynyń jaýap saqtaýy boıynsha AMT-men kelissóz júrgizip jatyrmyz. Ázirge sheshim qabyldanǵan joq, biraq jyl sońyna deıin nátıjeleri bolady dep senemin.

- Óziniń básekege qabilettiligin arttyrýǵa taǵy qandaı nusqalardy qarastyryp otyrsyzdar?

- Bıylǵy jyly biz ónim esebinen qoıma asortımentin arttyrdyq, onymen bizdiń básekelester jumys istemeıdi. Mysaly, biz profıldi qubyrlar arqyly damımyz, munda marjınaldylyq qalady jáne suranys bar. Búgin osy ónimdi satyp alý otandyq óndirýshilerde ósti – «Kompanıa SONIK» jáne «Ros Prokat» zaýyty. Bizdiń óndiris Qaraǵandy q. Shaǵyn bolǵanymen jáne az mólsherin (600 tonna aıyna), biraq 100% júktelgen.

Sondaı-aq, bıylǵy jyly basqa profıldi qubyrlardan basqa biz elge «TEM-PO» zaýyttyń orta jáne úlken dıametrli tik jikti qubyrlardy jetkizdik. Osy óndirýshiniń ónimi qazaqstandyq tutynýshylardyń pikiri boıynsha úzdikterdiń biri bolyp tabylady. Ázirge jalpy negizderde satyp alamyz, biraq munda saqtaý kelisimshartyn jasasý jónindegi jumys júrgizýdemiz.

- Jańa qubyr ónimderi barlyq fılıaldyq jelisinde usynylǵan ba?

- Ázirge ol tek Astanada, bul logıstıka boıynsha Qazaqstanǵa ákelý úshin jáne odan ári óńirler boıynsha jetkizý yńǵaıly. Budan ári Almaty jáne Shymkent qoımalaryna ónimdi jetkizýdi esepteımiz. Osy qalalarda ol munaı-gaz jáne energetıkalyq keshen kompanıalaryna suranysqa ıe.

- Eger Shymkenttegi jańa fılıal osy jyly jaqsy nátıje berse, odan ári ótkizý jelisin damytýdy josparlaısyzdar ma?

- Árıne. Búgin biz Qazaqstannyń Batysynda tómen básekelestik bar ekenin bilemiz, baǵalary men tabys óte qyzyqty. Sonymen qatar, bul óńirdi damytýǵa jáne AMT múddeli. Eger osy joba boıynsha birlesken ózara tıimdi yntymaqtastyq biz qalyptastyrsaq, qoldaý alamyz, mysaly, kólemi boıynsha, jaýap saqtaý esebinen men tarıfter artyqshylyqtary boıynsha, onda óńirge jedel kiremiz.

Jobany ózindik iske asyrý sondaı-aq múmkin, biraq alys bolashaqta. Shymkente metal qoımasyn ashýǵa biz $3 mln. astam qarajat saldyq. Jańa fılıaldy birden ashý úshin, demek basqa da qoımalarda asortımenti qysqartý, ol kompanıa josparlaryna kirmeıdi.

- Siz menshikti qoımalardy ashasyz ba?

- Joq, búgin satyp alý tıimdi emes, baǵasy óte joǵary., Alańdy styp alýǵa nesıeleý jónindegi shyǵystardy esepteıtin bolsaq, onda olar onyń jalǵa alýynan birneshe ret – 2, jáne 3 ese joǵary bolady. Sondyqtan Shymkente biz jalǵa berý sharttarymen jumys isteımiz, uqsas josparlar Batys Qazaqstan boıynsha da.

- Metal óńdeý qyzmetteri kompanıada bar ma? Olardyń damý bolashaǵy bar ma?

Saýda úıleriniń baǵa belgileýinde basqynshylyq saıasatyna baılanysty satý marjınaldylyǵy aıtarlyqtaı tómendedi

- Bizde servıster bar, biraq operasıalar sany shekteýli. Biz symdy nemese armatýrany tarta alamyz, uzaq ólshemdi ılemdi jáne qyrly tabaqtardy ólshemge kese alamyz. Búgingi tańda bul qyzmetter satyp alýshylar arqyly suranysqa ıe, biraq tabys tabýǵa eseptelmegen, yńǵaılylyǵy jáne klıentter tartýy basym.

Tereń qaıta óńdeýge kútim nusqalaryn qarastyrdyq. Biraq, bireýdiń tájirıbesi kórsetkendeı, bul alynbaıdy, mysaly, qańqalardy toqý, nemese dánekerlengen torlar sekildi paıda keltirý toqtady. Bul qańqalarǵa qatysty, eldegi jobalaý ereksheligi kúrdeli. Mysaly, úıler kezeńmen salynýda – syzbalar aldymen irgetasyna beriledi, sodan keıin birinshi qabatqa jáne ári qaraı. Sonymen qatar, Qazaqstan – elimiz úlken, biraq qalalar, tutynýshylar konsentrasıasy bytyrańqy ornalasqan, tapsyrys berýshiler bir qalada -bul mundaı óndiris tıimdi jáne suranysqa ıe bolyp jasaý úshin jetkilikti emes. Dánekerlengen torlarmen jaǵdaı qarama-qaıshy.

Búgin dánekerlengen torlardy óndirý úshin sonsha qýatyn ornatty, marja qatty tómendedi, jáne kompanıa qarajatty áreń jetkizedi. Sondyqtan, menińshe, servısterin damytý jáne saýda kompanıalarynyń óndirisi paıdaly bıznes retinde qarastyrý tur.

- Biraq joǵaryda áńgime kompanıanyń qubyr óndirisi týraly órbidi, ol 100%-ǵa júktelgen, al sonda tıimdi emes pe?

- Búgin bizde birneshe óndiris bar –proftabaq, sendvıch-panelder jáne dánekerlengen qubyrlar. Joǵary, tipti 100% - ǵa, tek qubyrlar jáne sendvıch-panelderin tıeý. Biraq bul óndiris damytý retinde perspektıvaly jáne qýatyn kúsheıtýdi qarastyrýdy aıtpas edim. Sebepteri – tym úlken básekelestik jáne qýattardyń kólemine marjanyń táýeldiligi: bul qýat kóp bolǵan saıyn keńeıetin bolady, marja az bolady.

- Búgin menshikti óndiris qandaı paıda ákeledi?

- Qubyrlar boıynsha bir ǵana mysal keltireıin. Bes jyl buryn biz osyny ashqan kezde marja absolúttyq sanda shamamen 100 $/t boldy, qazir bul shamamen 20-30 $/t. 6 jyl ishinde kóp qubyr óndirisi ashylǵan. Osy jaǵdaıǵa jaqyn jáne basqa da óndiris baǵyttary boıynsha.

Árkim óz isimen aınalysý kerek: – zaýyt óndirý kerek, treıder – satý kerek. Bıznes maqsattarǵa naqty baǵyttalýy tıis. Prınsıp –treıder marjasyn joıý esebinen túpkilikti ónimdi arzandatý – búgin tıimdi emes.

- Servısterdi damytý nemese Qazaqstannyń saýda kompanıalarynyń óndiristeri qashan tıimdi bolýy múmkin?

- Aıtý qıyn. Búgin treıdıngte metal ılemi baǵasy birinshi orynda, tıisinshe jáne odan ári damytý úshin paıda alý múmkindigi.

Bizde qajetti servıster bar. Onsyz múmkin emes boldy. Biraq odan ári barýǵa ázirge qajettiligi joq. Mádenıet qurylysy jobalaýdan bastap jáne tikeleı qurylysymen aıaqtalatyn–damý prosesinde ǵana.

- Elektrondyq saýda barǵan saıyn tanymal bolady, Siz bul baǵytta damytýdy júrgizesiz be?

- Belsendi túrde joq. Osy bolashaǵy úshin jáne biz, negizinen osyǵan daıynbyz, biraq ázirshe kútetin ustanymyn aldyq. Iá, klıentke saıtqa kirý yńǵaıly, kórýge, tańdaýǵa, taýardy sebetke jiberýge, tóleýge jáne ákelý ýaqytyn belgileý yńǵaıly. Biraq búgin metal ılemin satyp alýshylarǵa, ásirese iri klıentterge jeke kelý óte mańyzdy. Jeke tutynýshy óz kezeginde ónimder tańdaýda árqashan quzyretti emes jáne olar úshin jeke qarym-qatynas óte qajet.

Sol ýaqytta, bir orynda turýdy biz josparlamaımyz. Qazir bizdiń qazirgi jáne bolashaq satyp alýshylar úshin baılanysty jaqsartýda AGILE bazasy negizinde derbes ERP jáne CRM-júıesiniń ázirleý jáne ıntegrasıa boıynsha jumystar júrgizemiz. Bul jumys prosesteriniń ishki ońtaılandyrýyn júrgizýge, ony ádettegi jumystan bosata otyra, kásiporynnyń árbir qyzmetkerdiń tıimdiligin arttyrýǵa múmkindik beredi. Alaıda, kompanıanyń negizgi mindeti bıyl jáne kelesi jyly konsensýsqa qol jetkizý metal ılemi óndirýshilermen baǵa túzilýde bolyp qalady. Óıtkeni, eń aldymen, kompanıanyń tıimdi qyzmeti jáne satýdyń ósýi metal ılemi baǵasyna táýeldi.

- Kelesi jyly ósýge arnalǵan múmkindikter bar ma?

- Bar. Ekonomıka qalpyna keltiriledi, búdjettiń tolyǵýy jaqsy, óıtkeni munaı baǵasy kútiletinnen joǵary– $35, al shamamen $60. Sondyqtan kelesi jyly metal tutyný jaqsy bolady. Bul bizde kólemderi ósetinine senemiz.

- Metal tutynýdyń qandaı jobalaryna qoldaý kórsetedi?

- Ázirge eki jobany kórip turmyn – bul-Almatydaǵy metro qurylysy jáne Astanadaǵy jeńil relsti kólikti damytý.